Ε. Γ. Λ Α Δ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ

Τ Ο Π Ο Σ [επισκέψεων/«σχεδιασμού»]
παλαιό εργοστάσιο Ε.Γ.Λ. [Ακτή Δυμαίων 50, Πάτρα]

Το κτήριο της χαρτοβιομηχανίας Λαδόπουλου, αποτελεί έναν από τους ιστορικότερους ίσως χώρους εργασίας στην Πάτρα αλλά και από τους πλέον ξεχασμένους. Από το 1928 και για δεκάδες χρόνια στην εταιρεία απασχολούνται εκατοντάδες εργάτες ενώ η ίδια η χαρτοβιομηχανία είναι από τις μεγαλύτερες των Βαλκανίων.
Από το ’74 στην Ελλάδα όλα αλλάζουν. Η μεταπολίτευση φέρνει μεγάλες αλλαγές τόσο στην καθημερινότητα όσο και στον εργασιακό χώρο.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, με την αποβιομηχάνιση της πόλης αλλά και σχεδόν ολόκληρης της χώρας, κλείνει και το συγκεκριμένο εργοστάσιο, γράφοντας τον επίλογο της βιομηχανικής Πάτρας.

Από τότε μέχρι σήμερα, τα κτήρια παραμένουν εγκαταλελειμμένα, δηλώνοντας διακριτικά την ιστορία της πόλης, μάρτυρες των συνθηκών ζωής της εργατικής τάξης, η άλλη όψη της μέχρι τώρα ισχύουσας κουλτούρας γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά, για την οποία οι επίσημοι φορείς αδιαφορούν. Κτήρια-Μνημεία μιας τάξης που δεν έχει τη δυνατότητα να αφήσει σημάδια στο χώρο, γιατί της λείπουν τα μέσα και η μόνη μαρτυρία ύπαρξης της είναι οι χώροι παραγωγής που παραμένουν φανεροί στο περιβάλλον της πόλης.

Μπαίνοντας μέσα στο -πρώην- εργοστάσιο χαρτοποιείας Ε.Γ.Λ., προσπαθούμε να προσεγγίσουμε το χώρο και το χρόνο μέσα από πολλαπλά επίπεδα και διαφορετικές ενέργειες. Προσεγγίζουμε αυτό το «κρυμμένο» παρελθόν πατώντας πάνω στα αποτυπώματα που έχει αφήσει η χαρτοβιομηχανία Ε. Γ. Λαδόπουλου∙ η κτηριακή δομή της, οι αστικοί μύθοι που έχουν δημιουργηθεί γύρω από αυτήν και τις κυρίαρχες φυσιογνωμίες της, οι προσωπικές αναμνήσεις των χρηστών και των περίοικων, το στίγμα που έχει αφήσει στους αγώνες της εργατικής τάξης και ολόκληρης της κοινωνίας, η μνήμη των «προβληματικών», η ιστορία που έχει αφήσει στην πόλη.

Μέσα από τις επισκέψεις μας στο χώρο, αλλά και την αναζήτηση ιστοριών, μνήμης και εμπειριών, συλλέξαμε ένα υλικό το οποίο παραθέτουμε, αλλά και χρησιμοποιούμε σαν βάση για να δημιουργήσουμε νέες αφηγήσεις, με την κίνηση και την παρουσία μας στο χώρο και το video ως μέσο τεκμηρίωσης.
Αυτό το blog είναι μια νέα αφήγηση της ιστορίας του Ε.Γ.Λ.. Δεν διαβάζουμε απλά τα ίχνη του, βιώνουμε, χρησιμοποιούμε ή αλλάζουμε το νόημα του χώρου, δημιουργούμε μια νέα ιστορία, το δικό μας αποτύπωμα στο φυσικό και στο διαδικτυακό χώρο.
Μια ιστορία για να παραμείνει ζωντανή πρέπει από κάποιους να λέγεται, ένα κτίριο για να παραμείνει ζωντανό πρέπει από κάποιους να βιώνεται.

Μεθοδολογία-ενέργειες

1.κείμαι ανάμεσα στο χρόνο∙ το παρόν και το παρελθόν. Μια πρώτη διαισθητική προσέγγιση του χώρου του εργοστασίου.
2.συλλέγω. Συλλογή αποτυπωμάτων του Ε.Γ.Λ.
3.συναντώ. Συναντήσεις με φυσικά πρόσωπα που σχετίζονταν με το εργοστάσιο όταν αυτό λειτουργούσε.
4.περπατώ. Η σωματική κίνηση ως μέσο προσέγγισης μιας μνήμης.
5.αφηγούμαι. Ανάλυση και σχεδιασμός των δράσεων-ενεργειών μας μέσα στο εργοστάσιο, με άξονα σωματικές και χωρικές διηγήσεις (ροές κινήσεων).

ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ..

η Πάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα

η Πάτρα Καθημερινή Πόλη

ΚΕΙΜΑΙ ΑΝΑΜΕΣΑ|ΔΙΕΡΧΟΜΑΙ

κείμαι ανάμεσα στους χρόνους

Το εργοστάσιο αυτό διηγείται μια «κρυμμένη» ιστορία της Πάτρας, μέσα από μια διττή, υβριδική κατάσταση: ένα μέρος ανακαινισμένο, για τις ανάγκες της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας (γραφεία, εκθεσιακός χώρος, ένα «τύπου» βιομηχανικό πρόσθετο θέατρο) φανερώνεται, αντίθετα με το υπόλοιπο –εγκαταλελειμμένο- κτήριο που κρύβεται επιμελώς πίσω από πολύχρωμα πανώ. Δύο παράλληλα παρόντα, σε διπλανούς χώρους: η φθορά (βλάστηση, ερείπωση) -χρόνος με παρελθόν- και από την άλλη, η φροντίδα (ανακαίνιση, Πολιτιστική) -χρόνος χωρίς παρελθόν-.

διέρχομαι

ΣΥΛΛΕΓΩ

σ υ λ λ έ γ ω___α φ η γ ή σ ε ι ς :
αστικές(από τρίτους-φημολογίες)<εξιστορήσεις>
συλλογικές(από τον ίδιο το χώρο)
<προκύρηξη,εκκαθάριση μισθού,δελτίο Ι.Κ.Α.>
προσωπικές(από τους ίδιους τους-πρώην-χρήστες)
<ημερολόγιο>

μορφολογικές(από τον σχεδιασμό του κτηρίου)
<τυπολογία,ροές,αντικείμενα στο χώρο>

1η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

2η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

3η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

>>αποσπάσματα διηγήσεων

Διήγηση 1
«Το 1929 έρχονται τα πρώτα μηχανήματα από την Γερμάνια ακτοπλοϊκώς. Ο Ευάγγελος Λαδόπουλος συνεννοείται με το πλήρωμα του πλοίου μόλις φτάσουν στην Πάτρα να ρίξουν τα μηχανήματα στη θάλασσα, στο μόλο της αγίου Νικολάου. Λόγω εγγύησης, αγοράζει τα «χαλασμένα» μηχανήματα από τους Γερμανούς φτηνότερα.»

Διήγηση 2
«Κάθε νύφη έψαχνε γαμπρό που να δουλεύει στο Λαδόπουλο.»

Διήγηση 3
«τη δεκαετία του ’80 οι εργάτες νιώθουν ανασφαλείς λόγω του ανοίγματος-κλεισίματος του εργοστασίου. Πολύς κόσμος πέθανε από αυτό το άγχος.»

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ_1

περπατάω

Η ανάλυση για την ενέργεια του περπατώ που κάναμε στο blog του μαθήματος, οδήγησε σέναν σχεδιασμό, με βάση πάλι το video, μέσα στον χώρο του εργοστασίου:

"περπατώ σε σχέση με
την όψη,την κάτοψη.."

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ_2

αφηγούμαι

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ_3

Αυτοσχεδιάζοντας ροές κινήσεων στο χώρο του εργοστασίου

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ_4

αφηγούμαι

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ

"form follows function"

σημερινή λειτουργία: ο χώρος ως συλλέκτης <αποθήκη>

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ

>>ημερολόγιο:

λεπτομέρειες:

>>παλαιότεροι σχεδιασμοί:

Ίχνη και αποτυπώματα από τις Δέσποινα και Θάλεια

ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ

>>ιστορικά στοιχεία

1928 ίδρυση εταιρίας
1929 πρώτη λειτουργία
1931 πλήρης λειτουργία εργοστασίου
1939 ιδρύεται η Ελληνική Χαρτοποιία [softex] –ανταγωνισμός μεταξύ τους
1962 έχουμε την τελική μορφή εργοστασίου
1965 αναλαμβάνει την διεύθυνση ο Γεώργιος Ε. Λαδόπουλος
1968 ο Ευάγγελος Γ.Λαδόπουλος πεθαίνει
1974 πρώτη απεργία [93 μέρες] [για τα ρεπά και το γλύκισμα!]
1977 αγορά μετοχών από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, μικτή διοίκηση με Γ.Ε.Λαδόπουλο
1982 απεργία πείνας 450 ατόμων για 3 μέρες
1984 πτώχευση _κηρύσσεται «προβληματική επιχείρηση»
1986 γίνεται οικονομική εκκαθάριση
1987 αναλαμβάνει ο Οργανισμός Οικονομικής Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων [Ο.Α.Α.Ε.] – το εργοστάσιο σε πλειστηριασμό
1988 νέα διοίκηση
1990 αγορά σύγχρονων μηχανημάτων από Γερμανία
1991 απόλυση εργαζομένων - αποζημίωση και οριστική διακοπή της λειτουργίας
1998 αγορά κτηριακού συγκροτήματος του εργοστασίου από τον δήμο Πατρέων
2006 επανάχρηση χώρων του εργοστασίου από την «Πάτρα πολιτιστική πρωτεύουσα 2006» [γραφεία διοίκησης-εκθέσεις-αποθήκες]

>>ντοκουμέντα

ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ

"να, βλέπετε εκεί πάνω; εκεί ήταν ο χώρος του Λαδόπουλου... δεν έχω ανεβεί ποτέ εκει, φοβάμαι ότι τώρα μαζεύονται πρεζάκια. Αλλά λένε ότι είναι ένα δωμάτιο, με πολλούς καθρέφτες. Εκεί ανέβαζε ο Λαδόπουλος εργάτριες για να... "